Hình thức PPP trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng

Tìm hiểu về hình thức PPP

Dự án ppp là gì? 

Dự án PPP, viết tắt của Public-Private Partnership, là một mô hình hợp tác công tư giữa Nhà nước và khu vực tư nhân. Trong mô hình này, Nhà nước và các nhà đầu tư tư nhân hợp tác đầu tư, tài trợ, xây dựng và vận hành các dự án hạ tầng và dịch vụ công.

Hình thức PPP là gì? 

Ưu, nhược điểm của hình thức đầu tư PPP

Hình thức đầu tư PPP mang lại nhiều ưu và nhược điểm như sau:

Ưu điểm

• Huy động nguồn vốn đầu tư: PPP giúp thu hút nguồn vốn đầu tư tư nhân vào các dự án hạ tầng và dịch vụ công, giảm gánh nặng tài chính cho Nhà nước.
• Nâng cao hiệu quả đầu tư và vận hành: Khu vực tư nhân thường có hiệu quả hoạt động cao hơn so với Nhà nước, do đó, PPP có thể giúp nâng cao hiệu quả đầu tư và vận hành dự án.
• Cải thiện chất lượng dịch vụ công: PPP có thể giúp nâng cao chất lượng dịch vụ công do áp dụng các tiêu chuẩn và kỹ thuật tiên tiến.
• Giảm thiểu rủi ro cho Nhà nước: PPP có thể giúp giảm thiểu rủi ro cho Nhà nước trong việc triển khai các dự án.

Ưu, nhược điểm của hình thức đầu tư PPP

Nhược điểm

• Rủi ro về tài chính: Nhà đầu tư tư nhân có thể gặp rủi ro về tài chính nếu dự án không hiệu quả.
• Rủi ro về tham nhũng: Cần có cơ chế giám sát chặt chẽ để tránh tình trạng tham nhũng trong quá trình thực hiện dự án.
• Rủi ro về bất bình đẳng: PPP có thể dẫn đến sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận dịch vụ công.
• Chi phí giao dịch cao: Việc lập và thực hiện hợp đồng PPP có thể tốn nhiều thời gian và chi phí.
• Khó khăn trong việc lựa chọn nhà đầu tư: Cần có quy trình lựa chọn nhà đầu tư minh bạch và công bằng để đảm bảo lợi ích cho Nhà nước và người dân.

Tiêu chí phân loại dự án PPP

Dự án PPP được phân loại theo các tiêu chí sau:

• Lĩnh vực: Bao gồm giao thông vận tải, năng lượng, y tế, giáo dục, cấp nước và xử lý nước thải, công nghệ thông tin và truyền thông và các lĩnh vực khác.
• Mức độ tham gia của nhà đầu tư tư nhân: Bao gồm dự án BOT (Build-Operate-Transfer), BTO (Build-Transfer-Operate), BOO (Build-Own-Operate), BLT (Build-Lease-Transfer), BOOT (Build-Own-Operate-Transfer) và các mô hình tương tự.
• Hình thức hợp đồng: Bao gồm hợp đồng BOT, hợp đồng BTO, hợp đồng BOO, hợp đồng BLT, hợp đồng BOOT và các loại hợp đồng khác.
• Mức độ rủi ro: Phân loại dự án thành dự án có rủi ro cao, dự án có rủi ro thấp, dự án có mức độ rủi ro trung bình, dự án có rủi ro đặc biệt và các loại mức độ rủi ro khác.

Tiêu chí phân loại dự án PPP

Các mô hình PPP tại Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam đang áp dụng 5 mô hình PPP chính, bao gồm:

Hợp đồng BOT (Build-Operate-Transfer)

Trong mô hình này, nhà đầu tư tư nhân chịu trách nhiệm đầu tư, xây dựng, vận hành và chuyển giao dự án cho Nhà nước sau một thời hạn nhất định. Ví dụ điển hình là Dự án cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây.

Hợp đồng BTO (Build-Transfer-Operate)

Mô hình này đặt trách nhiệm đầu tư, xây dựng vào tay nhà đầu tư tư nhân, sau đó chuyển giao dự án cho Nhà nước sau khi hoàn thành. Trong khi đó, Nhà nước sẽ vận hành dự án. Ví dụ như Dự án Nhà máy điện BOT Sông Cái.

Hợp đồng BOO (Build-Own-Operate)

Trong hình thức này, nhà đầu tư tư nhân không chỉ đầu tư và xây dựng dự án mà còn sở hữu và vận hành nó trong suốt thời hạn hợp đồng. Một ví dụ điển hình là Dự án Khu du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng Vinpearl Land Nha Trang.

Hợp đồng O&M (Operation and Maintenance)

Trong mô hình này, nhà đầu tư tư nhân chịu trách nhiệm vận hành và bảo dưỡng dự án do Nhà nước đầu tư. Ví dụ: Dự án Hệ thống xử lý nước thải Sông Đồng Nai.

Hợp đồng BT (Build-Transfer)

Trong mô hình này, nhà đầu tư tư nhân chịu trách nhiệm đầu tư và xây dựng dự án, sau đó chuyển giao cho Nhà nước mà không thu phí. Một ví dụ là Dự án Trường Đại học Quốc gia Hà Nội.

Quy định về dự án PPP

Dưới đây là một số quy định cơ bản về dự án PPP:

Lĩnh vực có thể xác lập dự án đầu tư PPP

Dự án PPP (Hợp tác công tư) đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút nguồn vốn tư nhân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Mô hình này có thể áp dụng cho nhiều lĩnh vực, bao gồm:

• Giao thông vận tải: Xây dựng đường cao tốc, cầu đường, hầm đường bộ, nâng cấp và cải tạo hệ thống giao thông hiện có, phát triển hệ thống giao thông công cộng như xe buýt nhanh, tàu điện ngầm.
• Năng lượng: Xây dựng nhà máy điện, nhà máy nước, phát triển năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng.
• Y tế: Xây dựng bệnh viện, trung tâm y tế, trang bị thiết bị y tế hiện đại, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.
• Giáo dục: Xây dựng trường học, ký túc xá, nâng cấp cơ sở vật chất giáo dục, phát triển giáo dục mầm non và giáo dục đại học.
• Nông nghiệp: Phát triển hệ thống tưới tiêu, xây dựng nhà máy chế biến nông sản, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp, phát triển nông nghiệp sạch và bền vững.
• Môi trường: Xây dựng nhà máy xử lý rác thải, nhà máy xử lý nước thải, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho cộng đồng.

Giao thông vận tải là 1 trong những lĩnh vực có thể xác lập dự án đầu tư PPP

Quy mô đầu tư dự án PPP

Quy mô đầu tư dự án PPP được quy định tại Luật Hợp tác công tư (sửa đổi) năm 2020. Theo quy định này, dự án PPP phải có tổng vốn đầu tư từ 200 tỷ đồng trở lên. Ngoài ra, dự án PPP còn phải đáp ứng các yêu cầu sau:

• Thuộc lĩnh vực được phép áp dụng mô hình PPP: Dự án phải thuộc các lĩnh vực như giao thông, năng lượng, y tế, giáo dục, nông nghiệp, môi trường được pháp luật quy định cho phép áp dụng mô hình PPP.
• Có khả năng thu hồi vốn đầu tư: Dự án phải có khả năng tạo ra lợi nhuận hoặc thu hồi vốn đầu tư thông qua các cơ chế như thu phí, tiết kiệm chi phí vận hành hoặc doanh thu từ dịch vụ cung cấp.
• Đảm bảo an ninh, quốc phòng và trật tự an toàn xã hội: Dự án phải đảm bảo an ninh, quốc phòng và trật tự an toàn xã hội theo quy định của pháp luật, đặc biệt là trong các lĩnh vực nhạy cảm có liên quan đến quốc phòng, an ninh.

Hi vọng qua bài viết trên bạn sẽ nắm được hình thức ppp là gì và những ưu, nhược điểm của nó. Trong bối cảnh nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng ngày càng tăng, việc áp dụng hình thức PPP (Public-Private Partnership) trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đóng vai trò quan trọng trong việc huy động nguồn lực, nâng cao chất lượng và hiệu quả của các dự án.